De islamkritiek van Breivik wordt gezien als de oorzaak van zijn daden.

Uiteraard opende het NOS Journaal bij de eerste dag van de rechtszaak met de zaak Breivik. Ze deden dit, in essentie, door de ideologisch getinte uitspraken van Breivik op een rijtje te zetten. Nog nooit had het Journaal zo helder, en zonder enig tegencommentaar, op een rijtje gezet waar de islamcritici zich druk over maken; In essentie over een overname door de moslims van de Europese beschaving.

De onuitgesproken boodschap was helder: Dit is wat de islamkritiek vindt. Dit is wat Breivik doet. Oorzaak-gevolg.

Het was bijna alsof je bij de moord op Theo van Gogh uitspraken uit de koran gepresenteerd zag. O nee, dat gebeurde toen niet.

Gisteren zat de arabist De Ruiter in Pauw & Witteman om uiteen te zetten dat het 'gedachtegoed' van Breivik wel erg leek op dat van de PVV. Aanvankelijk zou Trouw journalist Eildert Mulder in het programma zitten. Die werd afgebeld toen hij al onderweg was naar de studio. Mulder heeft een boek geschreven over het gedachtegoed van Breivik. Maar hij legt niet de link met Wilders. Dat vond de redactie van Pauw & Witteman op het allerlaatst dus toch niet zo spannend.

Datzelfde Trouw publiceerde overigens een ophitsend stuk waarin gesteld werd dat de anti-islam bewegingen 'steeds sterker' geworden zouden zijn sinds Breivik:

In Amerika en Europese landen zouden in totaal momenteel 190 groepen islamofobie verspreiden. Een aantal daarvan werkt sinds drie maanden onder een soort internationale koepel, Stop Islamization of Nations (SION).

Dat klinkt misschien heel indrukwekkend. Maar de werkelijkheid is dat deze 'groepen' in de praktijk vaak niet meer zijn dan websites waarop kritische stukken over de islam gepubliceerd worden. Schandalig is natuurlijk de suggestie van Trouw dat deze vermeende 'beweging' pas vaart gekregen zou hebben door de aanslagen van Breivik.

Trouw baseert zich, zeggen ze zelf, op een rapport, en geven een link. Dat zogeheten rapport blijkt in werkelijkheid een actiesite te zijn tegen de islamkritiek. De illustratie op de kop zegt genoeg: Daarin worden Breivik en een aantal islamcritici samen gebracht in één plaatje. De islamcritici als het ware voortgedreven door Breivik in oorlogstenue. Bij de samenvatting van die kennelijk zo groeiende beweging wordt ook de LPF opgevoerd. O ja. De LPF. Een sterk groeiende anti-islam beweging. Een machtsblok van betekenis. Normaal gesproken zou een journalist dan al genoeg weten, maar Trouw blijft maar deftig over een 'rapport' spreken. En waarom? Omdat het om politiek gaat. Het bestrijden namelijk van de bedreigende golf van islamcritici.

Het is overigens ook nog eens de verdediging van Breivik die wat dit betreft geen olie, maar benzine op het vuur gooit door een reeks van getuigen op te roepen die niet iets zullen zeggen over de feitelijke gang van zaken, maar over de vermeende ideologische achtergrond van Breivik. De gedachte hierbij is; Breivik staat niet alleen. Hij heeft vele strijdmakkers.

De advocaten lieten dit met zoveel woorden zelf weten:

Breivik's lawyers said before Easter they plan to call radical Islamists and right-wing extremists to testify during the trial in an attempt to show that there are other people who share his world view.


Lippestad said the point is to prove that there is a narrow group of like-minded people who "look at things the same way, who are of the opinion that we are in war, the Muslim and the Christian world."

De islamcriticus Bruce Bawer werd ook opgeroepen. Hij schreef er een interessante blog over. Zijn analyse over de complete lijst van getuigen is duidelijk. Die lijst wordt gedomineerd door islamkritische schrijvers:

But the list is dominated by writers – specifically, writers who have been publicly critical of Islam. The pseudonymous “Fjordman,” many of whose articles Breivik included in his so-called “manifesto.” Walid al-Kubaisi, a Norwegian-Iraqi author with a website called Enlightened Muslims. Contributors to each of the major blogs in Norway that discuss Islam from a critical perspective: Rita Karlsen of Human Rights Service, Ole Jørgen Arnfindsen of Honest Thinking, Hans Rustad of document.no.

Kennelijk denkt Breivik dat het in zijn voordeel is als hij zichzelf presenteert als de voorman van een leger aan geweldsarme  schrijvers over de islam. Het zal, als zij als getuige worden opgeroepen, de media weer veel voer geven om te stellen dat, op de een of andere manier, Breivik mogelijk werd door de islamkritiek. En dat zal dan misschien een eerste stap worden om diezelfde islamkritiek de mond te snoeren. Overdreven? Niet echt. Bawer zette al wat voorbeelden op een rijtje. Het gaat hier om schrijvers die door de rechter op hun vingers werden getikt vanwege het uiten van hun mening. Iets waarover in diezelfde media, vermeldt Bawer, dan weer weinig opschudding was:

In recent years, the Western world has grown used to seeing writers hauled before official tribunals – Mark Steyn in Canada, Oriana Fallaci in Italy, Elisabeth Sabaditsch-Wolff in Austria – invariably for criticizing Islam. It doesn’t help that the mainstream media almost always report on these actions as if they were anything but sensational: they’re treated as ordinary, reasonable, and legitimate judicial proceedings.

Net zo min als dat het in diezelfde media als opmerkelijk werd geacht dat bijvoorbeeld de islamkritische blogger Fjordman zijn baan kwijtraakte omdat zijn stukken waren opgenomen in het manifest van Breivik.

Een gevaarlijke ontwikkeling, al met al.